เมื่อสร้างบ้านผิดแปลง ต้องทำอย่างไร แล้วใครต้องรับผิดชอบ?   ข้อพิจารณาเมื่อทราบว่าสร้างบ้านผิดแปลง 1.สร้างบ้านบนที่ดินโดยสุจริต กฎหมายกำหนดให้บ้านตกเป็นของเจ้าของที่ดิน โดยมีข้อแม้ว่าต้องชดใช้ให้อีกฝ่ายในราคาของสิ่งที่เพิ่มขึ้นมาบนที่ดิน เช่น ที่ดินราคา 1.5 ลบ. แต่การสร้างสิ่งปลูกสร้างบนที่ดินจะทำให้มูลค่าของที่เพิ่มขึ้นเป็น 2.4 ลบ. ทำให้ต้องชดใช้ในราคา 9 แสนบาท หากสามารถพิสูจน์ได้ว่าเจ้าของที่ดินไม่ได้มีความประมาท ปล่อยปละละเลย หรือไม่ได้ยินยอมให้ผู้อื่นบุกรุก สามารถบอกปัดประกอบหลักฐานยืนยันว่าไม่มีส่วนร่วมรู้เห็น เพื่อร้องขอให้ศาลพิจารณารื้อถอน หรือเรียกร้องให้ซื้อที่ดินทั้งหมด หรือเลือกให้ซื้อบางส่วนไปแทน ขึ้นอยู่กับความต้องการและการเจรจาร่วมกันในชั้นศาล 2.สร้างบ้านบนที่ดินโดยไม่สุจริต กฎหมายกำหนดให้ผู้ที่ปลูกสร้างบ้านผิดโฉนด ต้องทำให้ที่ดินของอีกฝ่ายกลับมาเป็นสภาพเดิม โดยรื้อถอนบ้านหรือสิ่งปลูกสร้างออก เว้นแต่กรณีที่เจ้าของที่ดินต้องการให้ส่งคืนตามสภาพปัจจุบัน (ไม่รื้อบ้าน) ต้องชดเชยในราคาบ้าน หรือเลือกจ่ายในราคาที่เพิ่มมูลค่าแล้ว 3.กรณีสร้างบ้านหรือสิ่งปลูกสร้างรุกล้ำเข้ามาในดินของผู้อื่นโดยสุจริต กฎหมายกำหนดว่าผู้ที่ปลูกสร้างบ้านหรือสิ่งปลูกสร้างที่รุกล้ำเข้ามาไม่ว่าจะมากหรือน้อย ต้องตกลงร่วมกับเจ้าของที่ดินเพื่อชดเชยค่าใช้ที่ดิน แล้วทำการจดทะเบียนสิทธิเป็นภาระจำยอม ซึ่งหากขยายความแม้ในอนาคตบ้านจะพังลงแต่สิทธิในพื้นที่ ภาระจำยอมก็ยังเป็นของผู้จดทะเบียนตามเดิม…